Ateliers thématiques co-participatifs et patrimonialisation : Italie et Estonie méridionales - Université Paul Valéry Montpellier 3 Accéder directement au contenu
Chapitre D'ouvrage Année : 2021

Ateliers thématiques co-participatifs et patrimonialisation : Italie et Estonie méridionales

Résumé

This article presents some of the texts and documents produced during writing workshops in the Gallo-Italian vernacular (Occitan Guardiol or gardiol, Calabria) and Fennic vernacular (Võro, Southern Estonia), all carried out in June 2018. These documents shed light on the situation (the state of affairs) as well as on the various factors of ecological, socio-political and sociolinguistic pressure on these two linguistic communities, both located on the shores of the Tyrrhenian Sea (Occitan Guardiol) and the Baltic Sea (Southern Estonia), respectively. These two workshops provide first-hand linguistic data, contextualised here from a sociolinguistic point of view, with reference to considerations of a semiotic nature. One of the lessons that can be drawn from any sociolinguistic action research carried out in a spirit of participatory observation and of co-participatory dynamics of the stakeholders themselves, in a perspective of critical reflection on the state of affairs concerning its socio-cultural, socio-economic, geopolitical, but also ideological environment, is that the potential for not only oral but also written creativity in contemporary dialects is considerable, provided that spaces for both guided and co-participatory work are opened. As such, any thematic workshop is not only an achievable utopia (Yona Friedman) to reverse diglossia, in the words of Robert Lafont (retrousser la diglossie), but also an instrument of consciousness-raising, emancipation and empowerment (Paulo Freire).
Käesolevas artiklis tutvustatakse mõningaid tekste ja dokumente, mis on koostatud 2018. aasta juunis läbi viidud gallo-Itaalia rahvakeele (oktsitaania gardiol või gardiol, Calabria) ja fenniidi rahvakeele (Võro, Lõuna-Eesti) kirjutamise töötubades. Need dokumendid heidavad valgust nii olukorrale kui ka erinevatele ökoloogilistele, sotsiaalpoliitilistele ja sotsiolingvistilistele surveteguritele nendes kahes keelekogukonnas, mis asuvad omal pool vastavalt Tyrrhenia mere (oktsitaani gardiol) ja Läänemere (Lõuna-Eesti) kaldal. Need kaks töötuba annavad esmakordselt keelelisi andmeid, mis on siinkohal kontekstualiseeritud sotsiolingvistilisest vaatepunktist, viidates semiootilist laadi kaalutlustele. Üks õppetunde, mida saab teha mis tahes sotsiolingvistilisest tegevusuuringust, mis viiakse läbi osaleva vaatluse ja sidusrühmade endi kaasosalemise dünaamika vaimus, pidades silmas kriitilist mõtisklust oma sotsiaalkultuurilise, sotsiaalmajandusliku, geopoliitilise, aga ka ideoloogilise keskkonna olukorra üle, on see, et tänapäeva murretes on märkimisväärne potentsiaal mitte ainult suulise, vaid ka kirjaliku loovuse jaoks, tingimusel, et avatakse ruumid nii juhitud kui ka kaasosalemise tööks. Seega ei ole iga temaatiline töötuba mitte ainult Robert Lafont'i sõnade kohaselt saavutatav utoopia (Yona Friedman) re-diglossiaks, vaid ka teadvustamise, emantsipatsiooni ja võimestamise vahend (Paulo Freire).
Cet article quelques textes et documents élaborés lors d’ateliers d’écriture en vernaculaires gallo-italique (occitan guardiol ou gardiol, Calabre) et fennique (võro, Estonie méridionale), tous réalisés en juin 2018. Ces documents éclairent la situation (l’état des choses) ainsi que les divers facteurs de pression écologique, socio-politique, sociolinguistique, qui pèsent sur ces deux communautés linguistiques, sises l’une et l’autre sur les rives de la mer Tyrrhénienne (occitan guardiol) et de la Baltique (Estonie méridionale), respectivement. Ces deux ateliers apportent des données linguistiques de première main, contextualisées ici d’un point de vue sociolinguistique, en se référant à des considérations d’ordre sémiotique. L’une des leçons que nous pouvons tirer de toute recherche-action en sociolinguistique menée dans un esprit d’observation participante et de dynamiques co-participatives des intéressés eux-mêmes, dans une perspective de réflexion critique sur l’état des choses concernant son environnement socio-culturel, socio-économique, géopolitique, mais aussi idéologique, est que le potentiel de créativité no seulement orale mais écrite dans les dialectes contemporain est considérable, pourvu qu'on ouvre des espaces de travail à la fois guidé et co-participatif. À ce titre, tout atelier thématique est non seulement une utopie réalisable (Yona Friedman) pour retrousser la diglossie, selon les termes de Robert Lafont, mais aussi un instrument de conscientisation, d’émancipation et d’autonomisation (Paulo Freire).
Questo articolo presenta alcuni dei testi e dei documenti prodotti durante i laboratori di scrittura in vernacolo gallo-italico (occitano Guardiol o gardiol, Calabria) e vernacolo finnico (Võro, Estonia meridionale), tutti realizzati nel giugno 2018. Questi documenti fanno luce sulla situazione (lo stato di fatto) e sui vari fattori di pressione ecologica, socio-politica e sociolinguistica su queste due comunità linguistiche, entrambe situate rispettivamente sulle rive del Mar Tirreno (Occitano Guardiol) e del Mar Baltico (Estonia meridionale). Questi due laboratori forniscono dati linguistici di prima mano, qui contestualizzati da un punto di vista sociolinguistico, con riferimento a considerazioni di natura semiotica. Uno degli insegnamenti che si possono trarre da qualsiasi ricerca d'azione sociolinguistica condotta in uno spirito di osservazione partecipata e di dinamica co-partecipativa degli stessi stakeholder, in una prospettiva di riflessione critica sullo stato delle cose relative al proprio ambiente socio-culturale, socio-economico, geopolitico, ma anche ideologico, è che il potenziale di creatività non solo orale ma anche scritta nei dialetti contemporanei è considerevole, a patto che si aprano spazi per un lavoro guidato e co-partecipativo. In quanto tale, ogni laboratorio tematico non è solo un'utopia realizzabile (Yona Friedman) per rovesciare la diglossia, secondo le parole di Robert Lafont, ma anche uno strumento di presa di coscienza, emancipazione ed empowerment (Paulo Freire).
Fichier principal
Vignette du fichier
JLL_Double vie du patrimoine immatériel_HAL.pdf (1.27 Mo) Télécharger le fichier
Origine : Fichiers produits par l'(les) auteur(s)

Dates et versions

hal-04046852 , version 1 (26-03-2023)

Identifiants

  • HAL Id : hal-04046852 , version 1

Citer

Jean Léo Léonard. Ateliers thématiques co-participatifs et patrimonialisation : Italie et Estonie méridionales. Lévèque, Laure; Bastidon-Gilles, Cécile; Santolini, Thierry; Visciola, Simone. La double vie du patrimoine. La culture dans la dialectique du visible et de l'invisible, Effigi edizioni, pp.181-212, 2021, 978-88-5524-338-4. ⟨hal-04046852⟩
10 Consultations
29 Téléchargements

Partager

Gmail Facebook X LinkedIn More